Βερολινο 3: Οι υπόλοιπες συναυλίες

Απίστευτο! Επιτέλους γράφω ελληνικά από τον υπολογιστή μου απευθείας στο δίκτυο. Μετά από μήνες ταλαιπωρίας, βρήκα επιτέλους ένα hotspot το οποίο και είναι αρκετά βολικό. Γιούπι...

Αφήνουμε τους πανηγυρισμούς για τα βασικά αγαθά αυτής της ζωής και πάμε στην τελευταία ανάρτηση αυτού του πολύπαθου ταξιδιού.

Δυο μέρες μετά την αποφράδα συναυλία με τον Δανιήλ που λέγαμε στο προηγούμενο ποστ πήγαμε και ακούσαμε την Staatskapelle Berlin, την κατεξοχήν ορχήστρα του παπάρα - να μην ξεχνιόμαστε - υπό τον Philippe Jordan, τον προστατευόμενό του, στο Konzerthaus. Αυτή ήταν μακράν και η καλύτερη συναυλία που ακούσαμε. Πώς γίνεται μια χειρότερη ορχήστρα σε χειρότερη αίθουσα να παίζει καλύτερα από τη Φιλαρμονική του Βερολίνου; Η απάντηση λέγεται Philippe Jordan. Να μην το βασανίζουμε, το παληκάρι έλαμψε. (Με τρόμο βέβαια διάβασα στο βιογραφικό του πως από την επόμενη σεζόν αναλαμβάνει τη Όπερα της Βαστίλης! Μπρρρρρ... Εκεί δεν πας για να φτιάξεις καριέρα, αλλά για να την χαλάσεις. Να σας θυμίσω τι συνέβη πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου με τον Myung-Whun Chung. Μια χαρά πετυχημένος μαέστρος, είχε ανεβάσει το επίπεδο της ορχήστρας και τη φήμη της όπερας και τον πετάξανε έξω κακήν κακώς. Από τότε δε νομίζω να ξανασχολήθηκε κανείς σοβαρά μαζί της).

Το καλύτερο όμως της βραδιάς ήταν η Waltraud Meier. Πρώτη φορά την ακούσαμε ζωντανά τόσο εγώ όσο και ο rowlf και μείναμε άφωνοι από την φωνάρα της. Από φωνή φωνή που θα έλεγε και ο σχωρεμένος ο Ζαμπέτας. Ερμήνευσε κάτι τραγούδια του Ernest Chausson με μια απίστευτη ευκολία, χρόνια είχα να ευχαριστηθώ τόσο. Ο Waldorf βέβαια που ήξερε τι θα άκουγε, επικρότησε ικανοποιημένος. Μετά ήρθε η Θάλασσα του Κλαύδιου Αχιλλέα. Μια χαρά ήτανε, υπήρχανε βέβαια κάπου εκεί κρυμμένες οι ευκολίες μιας ορχήστρας όπερας, αλλά το καραγουστάραμε.

Η επόμενη συναυλία ήταν με την Mitsuko Uchida στην Kammermusiksaal της Philharmonie. Να την πω την αμαρτία μου, να την πω. Ονομαστικά μου ήταν γνωστή. CD της δεν είχα ακούσει ποτέ, αλλά κάποια στιγμή είχα κοιτάξει κάποια video στο youtube και δεν είχα καταλάβει γιατί τόσος ντόρος γύρω από το όνομά της. Ο rowlf όμως από την άλλη είχε ακούσει εξαιρετικά σχόλια για την πάρτη της οπότε με τράβηξε. Ακούσαμε την 30η σονάτα για πιάνο, τον κύκλο τραγουδιών An die ferne Geliebte και το Τρίο του Αρχιδούκα, όλα έργα του Λουδοβίκου βαν Μπετόβεν. Είχαμε εξαιρετικές θέσεις, τις εντυπώσεις όμως τις αφήνω στον rowlf:

Πριν πιάσω την Uchida να συμπληρώσω για την συναυλία με Meier - Jordan. Με τη Meier (που το έχω πει ότι τους τραγουδιστές δεν τους πολυχωνεύω, καθότι συνήθως ακατοίκητο το πάνω πάτωμα) μου σηκώθηκε το στιλπνό μου τρίχωμα κάγκελο. Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα! Εγώ κι ο μάγειρας το έργο του Σωσόν δεν το ξέραμε (δεν είχαμε και τον συνθέτη σε μεγάλη υπόληψη) και περιμέναμε τα χειρότερα, αλλά μας καθησύχασε ο Waldorf, à propos το έργο ήταν το Poème de l'amour et de la mer, εξαιρετικό δείγμα της προ Debussy γαλλικής μουσικής. Το ξαναλέω: κάγκελο η τρίχα, κρατιόμουν να μη με πάρουν τα ζουμιά και γίνω τελείως ρόμπα! με ελάχιστους μουσικούς μου έχει συμβεί αυτό. Οι τεχνικές δυσκολίες είχαν πάει βόλτα παραδίπλα, είχε μείνει μόνο η μουσική. Ακούω άλλους τραγουδιστές και έχω την εντύπωση ότι θα τους βγει το λαρύγγι από το στόμα, το ζορίζουν το πράμα και το κοινό μοιάζει να εντυπωσιάζεται από το ζόρι τους. Αυτό που μας δίνουν είναι ζόρι μετά μουσικής, η Meier μας έδωσε καθαρή, ατόφια μουσική. Και μόνο για την Meier άξιζε το ταξίδι. Περιττό να πω ότι μετά όλη η αίθουσα (γεμάτη, δεν έπεφτε καρφίτσα) τους αποθέωσε. Το χειροκρότημα απλά δε σταματούσε και δεν ξέρω πόσες φορές τους βγάλαμε έξω, ξανά και ξανά. Η συναυλία είχε ως θέμα τη θάλασσα. Εκτός από τoν Chausson και τον Debussy μας παίξανε μια εισαγωγή Mendelssohn, Meeresstille und glückliche Fahrt (ξέρω ότι πολλοί δεν τον έχουνε σε μεγάλη εκτίμηση αλλά εμένα μου αρέσει πολύ, τον θεωρώ μεγάλο συνθέτη) και τα επίσης αριστουργηματικά Τέσσερα Θαλασσινά Ιντερλούδια του Britten. Τι να πω, το είπε κι ο μάγειρας. Πραγματικά απολαύσαμε και καταευχαριστηθήκαμε όλη τη συναυλία. Πολύ ωραίο πρόγραμμα, πολύ ωραίες ερμηνείες. Τι άλλο να ζητήσει κανείς; Το ερώτημα είναι: Γιατί μια σαφώς κατώτερη ορχήστρα με ένα σχετικά νέο μαέστρο να μας αρέσουν τόσο ενώ μια από τις καλύτερες ορχήστρες του κόσμου με ένα επίσης πολύ ωραίο και εντυπωσιακότατο πρόγραμμα να μας αφήσουν από ψυχρά αδιάφορους σε κάποια σημεία μέχρι εκνευρισμένους και απογοητευμένους σε άλλα; Τι κάνει νιάου-νιάου στο πόντιουμ; Το είπε ο μάγειρας.

Για την Uchida τώρα. Εκεί επέμενα και έφταιγα εγώ και τους πήρα στο λαιμό μου. Αλλά έλα που μια γνωστή μου που εκτιμώ πολύ τη γνώμη της μου είχε πει τα καλύτερα όταν την είχε ακούσει στο Μέγαρο στην Αθήνα να παίζει Hammerklavier. Ειδικά ο Waldorf με βαριά καρδιά μας ακολούθησε και σηκώθηκε κι έφυγε αμέσως μετά τη σονάτα, δεν άντεξε. Και πόσο δίκιο είχε! Δεν υπερβάλω καθόλου: έχω ακούσει πολύ καλύτερες εκτελέσεις της σονάτας αυτής σε διπλώματα πιάνου και μάλιστα αν έβγαινε μαθητής και έπαιζε αυτή τη σονάτα έτσι δεν ξέρω κατά πόσο θα τον περνούσανε. Τόσο χάλια! Δεν ήταν οι νότες που της έφευγαν συνέχεια, αν η ερμηνεία ήταν καλή αυτά εύκολα θα παραβλέπονταν. Δεν υπήρχε ούτε άρθρωση, ούτε καλή χρήση του πεντάλ (ένα συνεχές μπούγιο ακούγαμε). Και φυσικά όταν υπάρχουν τόσο σοβαρά προβλήματα για τι μουσική και έκφραση να μιλήσουμε; Απλά ξεπέρασε και τα χάλια στη διεύθυνση του Barenboim, ο οποίος για να λέμε και του στραβού το δίκιο, ένα πιάνο το παίζει και το παραπαίζει. Για τα άλλα έργα τι να πω; Από τη μια το παίξιμο στο ίδιο επίπεδο, από την άλλη όπως είπε κι ο μάγειρας "ε, ο Beethoven δεν έχει μείνει γιατί έγραφε ωραία τραγούδια" για τον κύκλο που μας είπαν (ούτε θυμάμαι ποιο ήταν το όνομα του τενόρου, ενός τελείως καημένου μπεμπέ που ούτε φωνή ούτε ταλέντο ούτε αντίληψη είχε αλλά μάλλον κάποιος θέλει να προωθήσει), ούτε επίσης το τρίο του αρχιδούκα ανήκει στα αριστουργήματα του Λουδοβίκου (είναι από τα έργα που δεν τελειώνουν με τίποτα και για τα οποία όπως μου αρέσει να λέω κι όπως μου ακούγονται, η Γερμανική μουσική αυτοθαυμάζεται χωρίς τελειωμό ― τα υπόλοιπα τα κρατάω για μετά... ).

Την Παρασκευή πήγαμε στην Staatsoper. Ξέρετε πως ο μούργος δεν είναι και ο μεγαλύτερος λάτρης του λυρικού θεάτρου, αλλά για τη Σαλώμη του Στράους έκανε τα στραβά μάτια ή μάλλον τα στραβά αυτιά. Για το συγκεκριμένο έργο δήλωσε πως θα το ανεχόταν εν πάση περιπτώσει το πανηγύρι. Είχαμε την ατυχία να διευθύνει ο Christobal Halffter. Τον συγκεκριμένο μαλάκα είχα την ατυχία να τον ακούσω πριν από πολλά χρόνια να διευθύνει την Staatskapelle Dresden, όταν είχε επισκεφτεί την Ελλάδα και τώρα μη έχοντας επιλογή αναγκάστικα να τον ξαναανεχτώ. Πραγματικά η παράσταση ήταν πολύ μέτρια. Η Σαλώμη ήταν αξιοπρεπέστατη, χωρίς να μας ξετρελάνει, ωραία βυζιά να προσθέσω και για τα 50 της χρόνια είχε πολύ ωραία διατηρημένο σώμα. Η Ηρωδιάδα ήταν μια γριά καρακάξα, που δεν έβγαζε φωνή, μάλλον την βάλανε τιμητικά και οικονομικά και μετέφεραν έτσι το κόστος στα αυτιά μας. Ο Waldorf μας πληροφόρησε πως στην πρεμιέρα την κράξανε τόσο άσχημα που δεν βγήκε παρά μόνο μια φορά να υποκλιθεί. Η παράσταση πραγματικά δε θα ήταν αξιομνημόνευτη, αν δε συνέβαινε το εξής απίστευτο περιστατικό (Φώτα παρακαλώ και το πληκτρολόγιο για άλλη μια φορά παραχωρείται στον rowlf):

Και πάλι πριν πω για αυτό για το οποίο με κάλεσε ο μάγειρας, διευκρινίζω: Αρκετά έργα του Strauss, παρότι Γερμαναράς, μου αρέσουν ― καλά δεν τα έχω και για πρωινό μου, αλλά τα ακούω μια χαρά πχ από τις όπερες Σαλώμη και ειδικά Ηλέκτρα, ευχαρίστως να πάρω μια καλή παράσταση, τον αλλον τον μαλάκα δεν αντεχώ, αλλά περίμενε, περίμενε...

Τέλος πάντων η παράσταση ήταν όπως λέει ο μάγειρας, μετριότατη. Και ενώ λοιπόν έχουμε φτάσει στο πιο γνωστό σημείο, την κορύφωση της όπερας ήτοι το χορό των επτά πέπλων, διαπιστώνουμε ότι ο σκηνοθέτης αποφάσισε να μας δώσει the full monty και η Σαλώμη όντως να τα πετάει όλα. Και βέβαια μαζί με μας αυτό το διαπιστώνει όλο το θέατρο. Κι ενώ το μάτι του μάγειρα έχει ανοίξει, κι εγώ είμαι "whatever", βλέπουμε μια (ομολογουμένως καλοντυμένη) κυρία (δεν ήταν νεαρή αλλά δεν την είχαν πάρει και τα χρόνια) στην μπροστινή σειρά από τη δική μας να πετάγεται έντρομη, να τσαλαπατάει όσους βρίσκονταν στα καθίσματα δίπλα της, να τρέχει στην έξοδο και να βρονταει την πόρτα πίσω της. Πάει, λάλησε αυτή λέμε και ξαναγυρνάμε στην παράσταση. Με το που τελειώνει ο χορός των επτά πέπλων και η Σαλώμη ντύνεται, την βλέπουμε τσουπ να ξαναμπαίνει μέσα και να κάθεται να δει το υπόλοιπο της παράστασης σα να μην έγινε τίποτα. Μετά αντί να σχολιάζουμε την παράσταση, σχολιάζαμε την τύπισσα και κάναμε τρελά σενάρια: μήπως ήταν από τον πολιτιστικό και εξωραϊστικό σύλλογο "Τάξις & Ηθική στην Όπερα"; όχι τίποτα άλλο να τους την γνωρίσουμε και να την κάνουν επίτιμο μέλος οι συνδικαλιστές της ΕΛΣ! (που εδώ που τα λέμε ας κάνανε το ίδιο και τα δικά μας τα ζώα, ας βγαίνανε έξω και ας ξαναμπαίνανε μετά ― χώρια που ακόμα και σεμνότυφοι να το παίξουμε δε συγκρίνεται το τσιτσίδι με ένα ψεύτικο φιλί ― και βέβαια στα επεισόδια της ΕΛΣ το κακό ξεκίνησε από τους ίδιους τους μουσικούς) Μήπως πάλι η θέα της γυμνής Σαλώμης της ξύπνησε αισθήματα που δεν ήθελε να παραδεχτεί; Μήπως ήταν κάποια extreme περίπτωση asexual/autosexual ή δεν ξέρω τι και φρίκαραρε τόσο πολύ από ένα ζευγάρι βυζιά; Ποιος ξέρει;

Λοιπόν, όλα αυτά είναι απλώς οδοντόκρεμες. Ένα ήταν το γεγονός της εβδομάδας και ας γαβγίζει ο σκύλος όσο θέλει. Η Φιλαρμονική του Βερολίνου υπό τον Σερ Σάιμον έκανε πρόβες το Λυκόφως των Θεών για την παραγωγή του Φεστιβάλ του Aix-en-Provence. Ο Waldorf καθάρισε. Κανόνισε να μπούμε στις πρόβες, μας έδωσε και ένα Klavierauszug και μας ξαμόλυσε. Ο μούργος δεν άντεξε παρά μόνο μισή πρόβα, αλλά εγώ βρήκα την χαρά μου. Από τις πιο ωραίες εμπειρίες της ζωής μου να ακούω την BPhil να παίζει το Trauermarsch. Mέχρι τότε πρέπει να πω, νόμιζα πως τα ξύνανε λίγο, αλλά μόλις ξεκίνησε τους είδες να κάθονται καλά στην καρέκλα, να παίρνουν το ύφος "τώρα αυτό είναι δική μας δουλειά" και να βαράνε τα όργανά τους στο φουλ. Απλώς θεσπέσιο. Καραγούσταρα. Δε θα άλλαζα με τίποτα στον κόσμο αυτήν την εμπειρία. Υπέροχο. Τα μπάσσα, τα χάλκινα, η είσοδος της τρομπέτας. Ναι ρε γαμώτο, έτσι πρέπει να είναι η μουσική. Waldorf, μπορεί να μη μου δίνεις εισιτήρια για το Bayreuth, αλλά θα σου είμαι αιώνια ευγνώμων γι' αυτήν την εμπειρία.



Parsifal, καραζηλεύω τις παραγωγές που βλέπεις, αλλά ελπίζω αυτή τη φορά να σε έκανα να ζηλέψεις λίγο :) (Τώρα δεν ξέρω τι θα γράψει ο μούργος σχετικά, αλλά μέχρι εκεί φτάνουν τα αυτιά του. Χε, χε, χε...)

Αυτό που έχει να πει ο μούργος είναι: τον κακό σου τον καιρό, ρε! Τώρα όμως θα γράψω αυτά που δεν έγραψα πριν. Θυμάστε για την αυταρέσκεια και τον ναρκισσισμό της Γερμανικής μουσικής που έλεγα πιο πάνω; Ε, αυτά τα πήρε εργολαβία και τα ανύψωσε σε δυσθεώρητα ύψη ο Wagner. ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΝΤΕΧΩ!!! Και διάφορα θύματα σαν και σένα μάγειρα θαμπώνονται ωσάν ιθαγενείς που τους κουνάνε γυαλάκια κάτω από τη μύτη από αυτό το ξεδιάντροπο και άτεχνο "δοξάστε με" από το οποίο ώζει από το πρώτο ως το τελευταίο δευτερόλεπτο η κακογραμμένη (ΝΑΙ ΚΑΚΟΓΡΑΜΜΕΝΗ και δεν το λέω εγώ αυτό, ούτε είναι απλώς "άποψή" μου) μουσική του. Μωρέ θα έγραφα κι άλλα, αλλά έχε χάρη που κωλύομαι γιατί θα ξεσπάσει σάλος! :·Ρ

Κλείνοντας, οφείλω να πλέξω το εγκώμιο του Waldorf. Ένα σημαντικό μέρος του ταξιδιού το αφιερώσαμε για να γνωρίσουμε την πόλη και να επισκεφτούμε γκαλερί. Λόγω υποχρεώσεων δεν μπορούσε να μας ακολουθεί συνέχεια, άλλωστε το Βερολίνο το ξέρει αρκετά καλά. Την τελευταία μέρα επισκεφτήκαμε όλοι μαζί τη Neue Nationalgalerie, όπου άνοιγε εκείνη τη συγκεκριμένη μέρα μία καινούρια έκθεση με τίτλο Bilder Träume. Παραδέχομαι πως το να επισκέφτεσαι μία έκθεση μοντέρνας τέχνης με τον Μεγάλο είναι καταπληκτική εμπειρία. Δεν είναι μόνο τα σχόλιά του για τους πίνακες, αλλά και οι παραλληλισμοί που κάνει με τη μουσική της εποχής εκείνης που διευρύνουν πολύ τον τρόπο πρόσληψης και κατανόησης των έργων. Ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ για τη γαμάτη εβδομάδα. Άντε και η επόμενη στην Νέα Υόρκη :)

Πράγματι η Bilder Traüme στη Neue Nationalgalerie ήταν απίστευτη έκθεση και ο Waldorf απόλαυση. Κυριότερο θέμα και πορεία της έκθεσης οι επιρροές που άσκησε ο σουρεαλισμός στον πρώιμο αφηρημένο εξπρεσιονισμό. Υπήρχαν έργα σουρεαλιστών που πήγαν στις ΗΠΑ (κυρίως λόγω B' παγκοσμίου πολέμου) και πρώιμα έργα αφηρημένων εξπρεσιονιστών αλλά και άλλων αμερικανών και ευρωπαίων καλλιτεχνών, αναφέρω ενδεικτικά ονόματα Magritte, Man Ray, Miró, Henry Moore, Picabia, Picasso, Pollock, Rothko, Yves Tanguy, Dorothea Tanning, Tzara, De Kooning, Frida Kahlo, Giacometti, Max Ernst, Duchamp, Dali, Calder, Balthus, Arp και πάρα πολλά ακόμα ονόματα. Την έκθεση αυτή την αφήσαμε αναγκαστικά για το τέλος μερικές ώρες πριν πετάξουμε ο μάγειρας στο βορά κι εγώ στο νότο γιατί είχε εγκαίνια μόλις το προηγούμενο βράδυ, αλλά αποδείχθηκε μια εκπληκτική κορύφωση.

Πέρα από την έκθεση αυτή και όσο ο μάγειρας άκουγε πρόβες Wagner (πφφφ…) στη Philharmonie, λίγο παραδίπλα ο Waldorf σε ένα από τα κενά του μου έκανε μια απίστευτη ξενάγηση στο Kunstgewerbemuseum Berlin η οποία εξελίχθηκε σε μια εκπληκτική διάλεξή του για την ιστορία και την εξέλιξη της δυτικής αισθητικής. Το μουσείο έχει αντικείμενα καθημερινής χρήσης από έπιπλα και αντικείμενα οικιακής χρήσης μέχρι κοσμήματα, και τελετουργικά (μαγικά) αντικείμενα από το μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Ποτέ δεν περίμενα χρηστικά αντικείμενα να με συγκινήσουν τόσο. Από τις πιο ωραίες στιγμές του ταξιδιού. Έβαλα σε σειρά στο μυαλό μου πάρα πολλά πράγματα.

Επίσης πολύ ωραίες ήταν οι τσάρκες μας με το μάγειρα (μάγειρα, ποια περιοχή ήταν; ― ο μάγειρας είχε ξαναπάει Βερολίνο και ήξερε κάποια πράγματα, ο δε Waldorf το ξέρει όπως το σπίτι του) σε μια από τις πιο γραφικές περιοχές του Βερολίνου γεμάτη με τις πιο χαριτωμένες μικρές αυλές-δαιδάλους μέσα στις οποίες υπάρχουν αναρίθμητες μικρές γκαλερί. Σε μια από αυτές πετύχαμε και μια έκθεση του Ross Watson όπου και έσουρα με το ζόρι τον καημένο τον μάγειρα (με το που το είδα φώναζα σα χαζό: "αααα, εδώ θα πάμεεεε. Πάααμεεε"). Συναντήσαμε μάλιστα και τον ίδιο το ζωγράφο και είχαμε μια σύντομη κουβέντα μαζί του (πολύ πρόσχαρος και φιλικός, μας άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις).

Preview/Teaser: Die grosse Linie

Merce Cunningham - in memoriam

Ένα παλαιό (1968) άρθρο του New Yorker για τον αποβιώσαντα χθες Merce Cunningham και τη συνεργασία του με τον John Cage (ήταν ακόμη taboo η αναφορά στην προσωπική τους σχέση ακόμη και για ένα από τα πλέον προοδευτικά και ανοικτά περιοδικά της εποχής).

What Would Carl Sagan Do?

(προκειμένου να λύσει το πραγματικό μυστικό του Bach)

Ίσως να κατέφευγε στην ινδική κάνναβη.

"A very similar improvement in my appreciation of music has occurred with cannabis. For the first time I have been able to hear the separate parts of a three-part harmony and the richness of the counterpoint. I have since discovered that professional musicians can quite easily keep many separate parts going simultaneously in their heads, but this was the first time for me."

(επί της ουσίας - προσυπογράφω πλήρως την ανάλυση του μούργου και του Σουηδού)

Το (πραγματικό) μυστικό του Μπαχ 2

Σε συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης.

Partita No. 1 in B Flat, BWV 825 III. Corrente.mp3

Λοιπόν η εξήγηση μας (και όταν λέω εξήγηση εννοώ απλά αυτό που καταφέραμε να καταλάβουμε με το μάγειρα) για το τι συμβαίνει στα τελευταία μέτρα της corrente από την 1η Παρτίτα φαίνεται στην εικόνα που ακολουθεί (κάντε κλικ για μεγέθυνση). Θα ήθελα να τονίσω ότι αυτά που συζητούμε αφορούν ατέλειες και κενά στις γνώσεις και τα μοντέλα που έχουν φτιαχτεί για να περιγράφουμε αυτή τη μουσική, σε καμιά περίπτωση την ίδια τη μουσική. Αν ακούσει κανείς αυτό το μικρό απόσπασμα δε θα διαπιστώσει κανενός είδους πρόβλημα, η μουσική ακούγεται υπέροχη και ολόσωστη, απλά τα θεωρητικά μας μοντέλα αδυνατούν να εξηγήσουν ικανοποιητικά το τι ακριβώς συμβαίνει. Σε αρκετά σημεία λοιπόν έχουμε καταφύγει σε πράγματα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ερμηνευτικές ακροβασίες, είναι όμως ό,τι πιο πειστικό καταφέραμε να σκεφτούμε.

Κατ' αρχήν όσο περισσότερο κοιτάω το κομμάτι τόσο περισσότερο πείθομαι ότι η εξήγηση που δίνουμε στο σχήμα πιο πάνω είναι σωστή, αυτό πρέπει να συμβαίνει. Απλά σε αυτό που συμβαίνει, υπάρχουν ακόμα πιο απίθανα πράγματα από το να μη λύνεται μια έβδομη. Για αυτό και ο ενθουσιασμός μας.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά: ένα πρώτο συζητήσιμο σημείο είναι το ποια ή ποιες συγχορδίες έχουμε στα μέτρα 57-58. Μια απάντηση είναι αυτή που έδωσε ο Really Nothing στα σχόλιά του στην προηγούμενη ανάρτηση. Στην περίπτωση αυτή στα μέτρα 56-58 οι συνδέσεις είναι I-VI-I (ή με τα σύμβολα της λειτουργικής αρμονίας T-Tp-T). Η σύνδεση VI-I είναι στην καλύτερη ασυνήθιστη. Ίσως σε ρομαντικούς συνθέτες να συναντήσει κανείς τέτοιες συνδέσεις ειδικά στο πλαίσιο I-VI-I όπου η VI αποκτά χαρακτήρα ποικίλματος, αλλά στην γλώσσα του Μπαχ μοιάζει ξένη. Παρόλα αυτά σε πρώτη ανάγνωση η παρτιτούρα δείχνει ακριβώς αυτό, σύνδεση VI-I. Στο μέτρο 58 οι βασικοί φθόγγοι είναι σι ύφεση - ρε - φα. Είχαμε αρχίσει να το ψάχνουμε γιατί και η σύνδεση δε μας καλοκαθότανε και το φα του 57 έμενε έτσι χωρίς λύση. Παίζοντας ξανά και ξανά στο πιάνο το πέρασμα άρχισα να διαπιστώνω ότι αυτό που άκουγα δεν ήταν δυο συγχορδίες αλλά μία. Προσέχοντας λίγο περισσότερο την παρτιτούρα είδα ότι οι φθόγγοι ήταν προσεκτικά τοποθετημένοι: στην αρχή του μέτρου 57 που έχουμε VI (σολ - σι ύφεση - ρε -φα) έχουν τοποθετηθεί οι φθόγγοι που δημιουργούν τη μεγαλύτερη ένταση που έχει η συνήχηση αυτή, έχουμε τη διαφωνία σολ - φα. Αυτή η διαφωνία μοιάζει να εκλύει την ενέργειά της και να δίνει έτσι συνέχεια στη μουσική (βοηθάει και η οκτάβα σολ - σολ στο λεβάρε του 57 που τονίζει την εμφάνισή του). Μετά από εκεί η έκταση (ambitus) ανοίγει εμφανίζοντας στο 58 τους συμπληρωματικούς φθόγγους της συγχορδίας (ρε - σι ύφεση). Όλος ο μηχανισμός αυτός (ίδια, στατική αρμονία, άνοιγμα της έκτασης) μοιάζει σα μια προετοιμασία (μέσω αντίθεσης) της γρήγορης διαδοχής συγχορδιών που ακολουθεί στην πτώση. Το σολ εξαφανίζεται μεν αλλά στο μεταξύ και μέχρι την εμφάνιση του λα ύφεση στο τέλος του 58 τίποτα δεν το ανατρέπει, απλά ίσως να εξασθενεί η εντύπωσή του. Πράγμα που καθόλου δεν απαλλάσσει τον συνθέτη από το να χρειάζεται να οδηγήσει σε λύση το φα του 57. Για να το πω με άλλα λόγια, ακόμα κι αν σας φαίνεται τραβηγμένη αυτή η εξήγηση (που νομίζω ότι δεν θα έπρεπε), η λειτουργία μιας συγχορδίας σι-ρε-φα στο 58 δε μπορεί σε καμιά περίπτωση να είναι αυτή της τονικής (Τ), με όρους λειτουργικής αρμονίας θα την περιέγραφα κατά αντιστοιχία με την περιγραφή της VII ως δεσπόζουσας χωρίς θεμέλιο (διεγραμμένο D) δηλαδή ως VI (Tp) χωρίς θεμέλιο! Μπορεί να γίνουν διάφορες ερμηνείες για το γιατί συμβαίνει αυτό αλλά βρίσκω πιο πειστική αυτή που περιέγραψα παραπάνω ως μηχανισμό προετοιμασίας (κορύφωσης) της πτώσης.

Τα πράγματα δεν τελειώνουν εδώ με αυτή την συγχορδία παρατηρήστε στο σχήμα που σας δίνουμε παραπάνω τη θέση και τις αλλαγές κάποιων φθόγγων επάνω σε αυτή τη συγχορδία. Ίδιοι φθόγγοι εμφανίζονται σε διαφορετικές περιοχές με πολύ μικρή χρονική διαφορά, τόσο μικρή ώστε να μπορούμε (ειδικά με όρους σενκεριανής ανάλυσης) να μιλάμε για παράλληλες όγδοες! (για παράδειγμα οι χιαστές αλλαγές ρε-φα/φα-ρε στο τέλος του 58 μπορούν να θεωρηθούν ως καθετοποίηση αυτών των φθόγγων και στις δυο περιοχές) Αυτό κατά πάσα πιθανότητα συμβάλλει στο μηχανισμό κορύφωσης δημιουργώντας κρυμμένους τονισμούς (οκτάβες).

Όλες αυτές οι περίτεχνες αλλαγές οδηγούν το διάφωνο φα της αρχής του μέτρου 57 στο τελευταίο φα του μέτρου 58 (μια οκτάβα πιο πάνω ― παραβάλλετε και τους συνεχείς μικρούς αρπισμούς με έκταση οκτάβας που μοιάζουν να κάνουν ακριβώς το ίδιο). Και εκεί ακριβώς συμβαίνει το απίστευτο για το οποίο η εξήγησή μας κάθε άλλο παρά ικανοποιητική είναι. Εμφανίζεται τελευταία στιγμή μια δευτερεύουσα ή παρένθετη δεσπόζουσα. Κι έτσι ο Μπαχ μοιάζει να λύνει ταυτόχρονα σε μια συγχορδία (την IV) δυο διαφορετικούς διάφωνους φθόγγους από δυο διαφορετικές συγχορδίες (τρισυπόστατο; δισυπόστατο; τι;). Όσες εξηγήσεις και να δώσουμε εδώ (και ακολουθούν κάποιες που μάλλον απλά προσπαθούν να χρυσώσουν το χάπι) αυτό παραμένει να είναι κάτι που βρίσκεται τελείως έξω από ό,τι ξέρουμε.

Τα ελαφρυντικά τώρα: η συγχορδία στο τελευταίο όγδοο του 58 είναι παρένθετη δεσπόζουσα (ευνόητοι οι λόγοι που χρησιμοποιώ αυτόν τον πιο βολικό εδώ όρο αντί του δευτερεύουσα δεσπόζουσα). Αν την περιγράψουμε με τους όρους που περιέγραψα παραπάνω την κύρια συγχορδία του 58 η δεσπόζουσα αυτή (σι ύφεση - ρε - φα - λα ύφεση) είναι VI χωρίς θεμέλιο με ένατη!!! έτσι τρόπον τινά ενσωματώνει και την προηγούμενη διαφωνία. Αυτό βέβαια είναι πάρα πολύ κοντά σε σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Εδώ αρχίζουν τα ερωτήματα. Γιατί ο Μπαχ να βάλει αυτή τη συγχορδία (πιο συγκεκριμένα αυτό το λα ύφεση), στην κυριολεξία την τελευταία στιγμή; Μια χαρά δε θα ήταν η σύνδεση χωρίς αυτή τη δεσπόζουσα; Θυμίζω τις κρυμμένες παράλληλες όγδοες και τα δυο φα που λύνονται και τα δυο σε μι ύφεση. Η δευτερεύουσα δεσπόζουσα καθώς παρεμβάλλεται επιτρέπει να γίνουν αυτές οι κινήσεις. Επίσης η έντονη κίνηση του λα ύφεση προς το σολ υπενθυμίζει τον φθόγγο αυτό που είχαμε ξεχάσει και αμέσως ακολουθεί η λύση του φα σε μι ύφεση. Βέβαια βρισκόμαστε πια σε άλλη συγχορδία και όλα αυτά, αν είμαστε αυστηροί, δεν είναι παρά φθηνές δικαιολογίες.

Αυτές και κάποιες άλλες λεπτομέρειες έτσι μοιάζουν να συμβαίνουν. Όσο περισσότερο κοιτάω το κείμενο τόσο περισσότερο πείθομαι και ότι αυτό που περιέγραψα παραπάνω είναι αν όχι ακριβώς αυτό που συμβαίνει πάντως αρκετά κοντά σε αυτό παρά του ότι αυτά δεν εξηγούνται με αυτά που τουλάχιστον εγώ κι ο μάγειρας γνωρίζουμε και ότι αυτές οι κινήσεις ήταν συνθετικά αναγκαίες από πλευράς του Μπαχ. Δε θα μπορούσε η συγκεκριμένη κατάληξη να έχει γίνει διαφορετικά, να έχει έστω και μια διαφορετική νότα.

-----------------------

UPDATE:

Έγραφα τα δικά μου και ξέχασα να γράψω ένα σημείο στο οποίο επιμένει ο μάγειρας. Όλο το σχήμα μοιάζει με ένα διπλό ποίκιλμα (με διπλό ποίκιλμα εξάλλου μοιάζει και το βασικό μοτίβο της corrente). Η εξέλιξη αυτού του διπλού ποικίλματος μοιάζει να συμβαίνει με ΣΧΕΔΟΝ κάθετες κινήσεις (θα το λέγαμε αλλιώς με διαφορά φάσης). Πρώτη εμφάνιση των φθόγγων έχουμε στο λεβάρε του 57 (μοιάζει τυχαίο ότι εκεί έχουμε σολ - μι ύφεση, αλλά αν παρατηρήσει κανείς ο Μπαχ μπορούσε να έχει τοποθετήσει μια χαρά άλλους φθόγγους εκεί πέρα, γιατί να βάλει ― πάλι τελευταία στιγμή ― αυτούς τους δυο;). Το σολ - μι ύφεση γίνεται σολ - φα στη θέση του 57, δηλαδή το μι ύφεση κινείται στο φα. Στο λεβάρε του 59 (τελευταία στιγμή) το σολ κινείται στο λα ύφεση (έχουμε λα ύφεση - φα). Κατόπιν στη θέση του 59 το λα ύφεση ξανακινείται στο σολ και αμέσως μετά το φα στο μι ύφεση.

Το (πραγματικό) μυστικό του Μπαχ

Με την ανάρτηση αυτή εγκαινιάζουμε μια νέα κατηγορία αναρτήσεων. Ποιους αφορούν αυτές οι αναρτήσεις; Κατ' αρχήν εμάς τους ίδιους κι από εκεί και πέρα πιθανόν όποιον άλλον τη βρίσκει με τα ίδια πράγματα που αρέσουν και σε μας.

Πριν από χρόνια γνωστός μου μου σύστησε να πάρω και να διαβάσω "Το μυστικό του Μπαχ" του Philippe Delelis. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα στο στιλ των πονημάτων του Dan Brown. Στο βιβλίο αυτό μια απίστευτη συνωμοσία έχει στηθεί και κρύβεται πίσω από ένα από τα πιο γνωστά έργα του Μπαχ. Συγκεκριμένα σύμφωνα με το βιβλίο στο θέμα της "Μουσικής Προσφοράς" (Musikalisches Opfer, BWV 1079) του Μπαχ κρύβεται ένα τρομερό μυστικό που οδηγεί στο θάνατο όσους το εντοπίσουν και επιχειρήσουν να το αποκαλύψουν. Όλα ξεκινούν και κρύβονται σύμφωνα πάντα με το βιβλίο σε μια "ανωμαλία", σε κάτι εξαιρετικά ασυνήθιστο που υπάρχει στη μελωδία του βασιλικού θέματος. Τι είναι αυτό; Υπάρχει, λέει, το διάστημα έβδομης ελαττωμένης που δεν εμφανίζεται σε καμιά άλλη μελωδία σε οποιοδήποτε άλλο έργο του Μπαχ. Και σα να μη φτάνει αυτό, το συγκεκριμένο διάφωνο διάστημα δεν λύνεται αλλά η διαφωνία που φτιάχνει παραμένει. Γιατί να κάνει ο Ιωάννης Σεβαστιανός κάτι τέτοιο, αν όχι για να κρύψει, να κωδικοποιήσει μια τρομερή αλήθεια;

Με ελάχιστα βιβλία έχω ξενερώσει και νευριάσει τόσο έντονα όσο με αυτό. Το διάβασα μόνο από απορία για να δω που το πήγαινε, όσο όμως προχωρούσα τόσο περισσότερο συγχυζόμουν. Όλο το βιβλίο στηρίζεται σε πράγματα που δεν ισχύουν. Ούτε η έβδομη ελαττωμένη κάνει την μοναδική της εμφάνιση στο θέμα αυτό, ούτε παραμένει άλυτη. Τίποτα από αυτά δεν ισχύει και όσο περισσότερο ο συγγραφέας μπλέκει και στηρίζει την ιστορία του επάνω σε αυτά τόσο περισσότερο εκτίθεται. Δεν χρειάζεται καν κάποιο σπουδαίο θεωρητικό μυαλό να καταλάβει ότι γράφει απίστευτες μπούρδες· και ο τελευταίος δασκαλάκος των θεωρητικών μπορεί να το βεβαιώσει. Υπάρχουν ουκ ολίγα μυστικά ή καλύτερα σημεία με δύσκολη θεωρητική ερμηνεία στη μουσική του Μπαχ, απλά το θέμα της Μουσικής Προσφοράς δεν είναι από αυτά· ούτε βέβαια θα βρει κανείς πίσω από αυτά τα σημεία διεθνείς συνωμοσίες και πλεκτάνες. Παρόλο που αυτό μπορεί να χαλάει τα σχέδια σε επίδοξους σεναριογράφους blockbuster, τα μουσικά κείμενα του Μπαχ κάθε άλλο παρά βαρετά είναι για τους θεωρητικούς και τους μουσικούς αναλυτές. Μπορεί να συναντήσει κανείς μέσα σε αυτά πλήθος συναρπαστικών αινιγμάτων (αρκεί να είναι αρκούντως μουσικό geek).

Αυτό το σαββατοκύριακο κάνω babysitting την ανηψιά μου και για αυτό κυλάει πολύ αργά (το όποιο πατρικό μου ένστικτο εξαντλείται σε τρία-τέσσερα τέτοια σαββατοκύριακα το χρόνο). Έτσι όταν το απόγευμα τηλεφώνησε ο μάγειρας να ρωτήσει τη γνώμη μου για ένα σημείο που τον προβλημάτιζε με χαρά καταπιάστηκα με αυτό. Πάρκαρα τη μικρή στον υπολογιστή να παίζει Sims 3 (άλλο που δεν ήθελε), έβαλα κάτω την παρτιτούρα και σε λίγο τα τηλεφωνήματα με το μάγειρα έδιναν κι έπαιρναν: Μήπως αν το θεωρήσουμε έτσι, είναι καλύτερα; Πως όμως ακούγεται αυτό; Μήπως το ένα, μήπως το άλλο, καταλήξαμε σε κάποια συμπεράσματα.

Να τα βάλω στη σειρά. Το ερώτημα του μάγειρα ήταν το εξής: τι γίνεται στα τέσσερα τελευταία μέτρα (μ. 57-60) στην Corrente της πρώτης Παρτίτας του Ιωάννη Σεβαστιανού; Λύνεται το φα της διάφωνης συνήχησης του μέτρου 57; Που και πως; Το απόσπασμα που αναφέρομαι φαίνεται αμέσως παραπάνω αλλά καλύτερα να δείτε όλη την κίνηση καθώς θα έχετε έτσι μια συνολική εικόνα της μουσικής και του υλικού που χρησιμοποιεί ο Μπαχ. Παρτιτούρα της 1ης Παρτίτας μπορείτε να βρείτε εδώ. Αν θέλετε μας λέτε τι νομίζετε ότι συμβαίνει στα μέτρα αυτά. Θα γράψουμε κι εμείς τι σκεφτήκαμε και τι εξηγήσεις δώσαμε λίγο αργότερα.

Virtual

Γιατί δεν αντέχω τον Barenboim ή αλλιώς: Βερολίνο 2

Είχα την τύχη ή την ατυχία, όπως το δει κανείς, τα τελευταία χρόνια να παρακολουθήσω αρκετές συναυλίες του Daniel. Από μικρός τον θυμάμαι, σε δίσκους βινυλίου του πατέρα μου. Δε μου άρεσε η φάτσα του, τέρμα. Μου προκαλούσε μια έμφυτη αποστροφή. Το τελευταίο διάστημα είχα αρχίσει ήδη να γίνομαι καχύποπτος. Όλο και περισσότερο έβγαινα απογοητευμένος από τις συναυλίες του. Ώσπου σε μία αναγκάστηκα να φύγω πριν να τελειώσει. Δεν αντεχόταν πια αυτό το πράγμα.

Ας τα πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Δανιήλ ξεκίνησε ως ένα εξαιρετικό ταλέντο. Και ίσως να είναι αυτή τη στιγμή ο πιο ταλαντούχος μουσικός στον κόσμο. Λένε πως αρκεί να κοιτάξει για μερικά δευτερόλεπτα μια παρτιτούρα και την έχει αποστηθίσει μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια. Είναι επίσης ισχυρή καλλιτεχνική προσωπικότητα. Ανέλαβε την Staatsoper του Βερολίνου, αποκατέστησε πολύ από τη χαμένη της αίγλη και αυτή τη στιγμή την ελέγχει σχεδόν πλήρως. Αλλά αυτό που του λείπει παντελώς είναι το μεγαλείο. Και αυτό προσπαθεί να το αναπληρώσει κάνοντας την παρουσία του μονίμως αισθητή. Ίσως γι' αυτό να μου είναι τελικά τόσο εκνευριστικός. Όπως είχε πει ένας γνωστός, πρέπει κάποιος να του δώσει μία βεβαίωση πως είναι ο διάδοχος του Φουρτβαίνγκλερ. Ίσως τότε να ησυχάσει.

Αλλά όλα αυτά είναι προσωπικά, πάμε στα καθαυτό μουσικά. Οι συναυλίες του είναι ένα συνεχές mf. Μια συνεχής βαβούρα. Καμία αίσθηση κίνησης των φωνών. Αυτό που υποτίθεται ότι δείχνει είναι η große Linie που θα έλεγε ο συγχωρεμένος ο Celibidache, αλλά και αυτήν την καταλαβαίνει με όρους φασαρίας. Είναι μακράν ο πιο αυτάρεσκος μαέστρος που έχω δει. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι η αυτοπροβολή και η αυτοϊκανοποίηση. Πού το ξέρω θα με ρωτήσετε; Είναι αυτό που ακούω κάθε φορά στις συναυλίες του. Πότε δεν πήγα σε κάποια και να έφυγα συγκινημένος. Η συναυλία που αποτέλεσε την οριστική ρήξη ήταν όταν τον άκουσα πρόσφατα να διευθύνει τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σκάλας του Μιλάνου στην Φανταστική Συμφωνία. H Ορχήστρα βαρούσε αλύπητα σα να ήτανε καμιά όπερα Βέρντι και ο Barenboim χοροπηδούσε στο πόδιουμ σα να πρόκειται για καμιά συμφωνία Μπραμς. Φανταστείτε σούργελο. Και εδώ είναι το βασικό πρόβλημά του. Όλα θέλει να τα φέρει στα δικά του μέτρα, να τα κάνει να ταιριάξουν στο γερμανικό ρομαντικό ιδεώδες, όπως το πρέσβευε το ίνδαλμά του ο Φουρτβαίνγκλερ. Μόνο που ο Barenboim, παρά το μοναδικό του ταλέντο , δεν παίζει σε αυτήν την κατηγορία. Ε, λοιπόν δεν άντεξα αυτό το masturbazione mentale και σηκώθηκα και έφυγα πριν από το τέλος και ούτε που το ξανασκέφτηκα.

Πρόσφατα βρεθήκαμε με τον μούργο ύστερα από πρόσκληση του Waldorf στο Βερολίνο για μια εβδομάδα. Να 'σαι καλά ρε Waldorf, ανοίξαν τα αυτιά και τα μάτια μας, με αυτά που είδαμε και ακούσαμε. Η πρώτη συναυλία που παρακολουθήσαμε ήταν με τη Φιλαρμονική του Βερολίνου υπό τον Barenboim σε έργα Richard Strauss και Elliot Carter. Ο Waldorf ως πιο σοφός δεν καταδέχτηκε να μας ακολουθήσει σε αυτή τη συναυλία. O Barenboim στο στοιχείο του. Το πρώτο κομμάτι ήταν ο Don Juan του Strauss. Τόσο κενό και τόσο φτηνό δεν το έχω ξανακούσει το έργο. Λίγο πριν από το τέλος έχει μια GP και τελειώνει με συγχορδίες πιτσικάτο σε PP. Τόσο άθλια γενική παύση δε θυμάμαι να έχω ξανακούσει και καμιά από τις συγχορδίες δεν ήταν μαζί εξαιτίας του τρόπου που διηύθυνε. Μετά το τέλος του κομματιού κοιταχτήκαμε με τον rowlf με αηδία. Να μη σχολιάσω τον τρόπο που διηύθυνε τα έργα του Carter,όπου αν η ορχήστρα έπαιζε ακριβώς όπως κουνούσε τα χεράκια του ο Barenboim τα έργα δε θα τελείωναν ποτέ. Αν είχαμε τη δυνατότητα να ακούσουμε τη Φιλαρμονική του Βερολίνου με άλλον μαέστρο μάλλον δε θα πηγαίναμε σε αυτή τη συναυλία. Ήταν κρίμα να ακούμε αυτήν την ορχήστρα να παίζει έτσι. (Ευτυχώς μέσα στην εβδομάδα ετοίμαζε ο Sir Simon το Götterdämmerung, πήγα στις πρόβες, ο μούργος δεν ακολούθησε, έχει αλλεργία και πήγαν τα αυτιά μου στη θέση τους. Άλλο πράγμα να ακούς το Trauermarsch από τη BPhil)

Συνεχίζεται...

Επιμύθιο
Πρόσφατα ο παπάρας - επιτέλους το είπα και ξεθύμανα - ήρθε στην Αθήνα με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Σκάλας του Μιλάνου και έπαιξε τη Φανταστική Συμφωνία. Ο parsifal έγραψε ένα σχετικό post και από αυτά που περιγράφει είμαι σίγουρος πως ήταν μια από τα ίδια.

Οι Εθνικοί Πρωταθλητές της τέχνης στο Βέλγιο

Δείτε πώς την πάτησαν στο Βέλγιο - από τον Economist. Έργα του Antoine Wiertz εδώ.

Επιτέλους η μετενσάρκωση του Λιμπεράτσε είναι εδώ!

…και ακούει στο όνομα Cameron Carpenter. Έχει υπάρξει βέβαια μια μικρή μετάλλαξη, δεν παίζει πιάνο αλλά εκκλησιαστικό όργανο. Και αυτή ακριβώς η αντίθεση του βαριού κι ασήκωτου εκκλησιαστικού οργάνου από τη μια και του κουκλίστικου image του Cameron από την άλλη είναι όλα τα λεφτά!







Ορίστε και το εξώφυλλο του άλμπουμ του:

Ορίστε και το επίσημο site του και η σελίδα του στο MySpace.

Μερικές ακόμη φωτογραφίες:

Η εικόνα του μάλλον δεν ανταποκρίνεται στα στερεότυπα που έχει κανείς για το πως μοιάζει ένας οργανίστας.

Ας ακούσουμε κι ένα δικό του κομμάτι:

Comic Fugue on Five Themes.mp3

Ιστορικά V - μουσική και σοσιαλισμός, πρώτο μέρος

Αρχίζουμε με ένα άρθρο στην ιστοσελίδα του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για τον Ντιμίτρι Σοστακόβιτς. Αποτυπώνονται πολύ χαρακτηριστικά οι απόψεις για το ρόλο του καλλιτέχνη και του μουσικού στη σοβιετική κοινωνία.

Εν είδει συμπεράσματος, λίγο πριν το τέλος του άρθρου:

Το 1960 το ΚΚΣΕ είχε την τιμή να δεχτεί στους κόλπους του τον Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Του Σοστακόβιτς όμως του έγινε η υπέρτατη τιμή: Να ενταχτεί σε εκείνο το Κόμμα που ανήκαν αυτοί που οι χιτλερικοί εκτελούσαν επί τόπου όταν έβρισκαν επάνω τους το κομματικό βιβλιάριο.
«Είμαι ευτυχισμένος που δουλεύω για την οργάνωση των συνθετών της χώρας μου και αντιπροσωπεύω την πιο προοδευτική, την πιο ανθρώπινη μουσική στον κόσμο, που αντιπροσωπεύω τη σοβιετική κουλτούρα. Ελπίζω με το έργο μου να φανώ αντάξιος στον υψηλό τίτλο του μέλους το Κομμουνιστικού Κόμματος».

IE8

Λοιπόν ή εγώ κάτι δεν καταλαβαίνω από τις πολύ "προχώ" διαφημίσεις της Microsoft για τον browser της ή στη Microsoft έχουν πραγματικά σοβαρό πρόβλημα marketing και διαφημιστικών που επιλέγουν.

But wait! There's more…

το καλύτερο για το τέλος



(δηλαδή δώσανε λεφτά για αυτό; γιατί; για να μας πείσουν ότι ο Ballmer έχει χιούμορ και μπορεί να αυτοσαρκάζεται στα διαφημιστικά της εταιρίας του; για αυτό υπάρχουν οι διαφημίσεις;)